Sociale innovatie als middel
Op reis
Op reis komen we tal van praktijken tegen die de verbindingen tussen mensen versterken en die vanuit een goed idee van een of enkele burgers zijn ontstaan. Ik denk aan al die activiteiten die op initiatief van bewoners in de Focus zijn ontstaan: het koor, de eetavonden, het dansen en aan de kledingbank die onderdak heeft gekregen, maar ook aan de voedseltuin in Merwe4havens, en de bewonersgroep ‘Mathenesse aan de Maas’, aan de geveltuintjes en de bokslessen in Delfshaven, de spoortuin en huize Middelland. In de bus vertellen de reizigers aan elkaar bij welke sociale projecten zij zijn betrokken en welke zij allemaal kennen. Onze buschauffeur is bijna dagelijks op pad met mensen die zich inzetten om de wereld een beetje duurzamer te maken in de filosofie van de Sustainable Development Goals. De stad krioelt van de mensen die iets willen doen voor anderen.
Tijdens de busreizen kreeg ik keer op keer de vraag van reisgenoten: ”Al die initiatieven en inzet van mensen zijn leuk, maar is dat nu sociale innovatie?” Met als achterliggende gedachte: zo nieuw is dit toch allemaal niet. Het antwoord had ik niet meteen. Ik deed het af met een reactie als: ”Of het nu wel of niet gerekend wordt tot sociale innovatie, is voor mij niet het belangrijkste, wat telt is de waarde van de projecten voor maatschappelijke doelen, de bijdrage die zij leveren aan verbinding tussen mensen.” En dat ‘sociaal innovatieve’ kenmerken van initiatieven daar een cruciale rol bij spelen, stond voor mezelf wel vast.
In dit hoofdstuk
In dit hoofdstuk ga ik na in hoeverre sociale innovatie het antwoord kan zijn op ingewikkelde vraagstukken, zoals gebrek aan sociale samenhang. Het blijkt nodig om eerst het begrip te ontwarren (4.1) en vervolgens te ontleden in een aantal dragende elementen (4.2), voordat het als effectief middel ingezet kan worden.